Willa w Aninie, siedlisko na Suwalszczyźnie, działka 200 metrów od domu Mateusza Morawieckiego nad Bałtykiem. Gdyby policzyć wspólny majątek Łukasza Szumowskiego i jego żony Anny, same nieruchomości byłyby warte ponad 8 milionów złotych. Do tego dochodzą udziały w firmach o szacowanej wartości 12 mln zł. Sęk w tym, że tuż przed wejściem do rządu Prawa i Sprawiedliwości Szumowski przepisał większość majątku na żonę. Oto ich stan posiadania w chwili, gdy były minister zdrowia postanowił zrezygnować z bycia posłem.
• Łukasz Szumowski, który właśnie zrzekł się mandatu posła i odchodzi do Narodowego Instytutu Kardiologii, jeszcze na początku tej kadencji Sejmu deklarował, że ma niewiele ponad tysiąc złotych oszczędności.
• Szumowski ma od lat rozdzielność majątkową z żoną. W dodatku przed wejściem do polityki większość nieruchomości i udziałów w firmach przepisał na żonę. Dlatego sprawdziliśmy, jaki majątek państwo Szumowscy posiadają w sumie. Z naszych obliczeń wynika, że to co najmniej 20 milionów złotych.
• W dodatku firma, w której prezesem jest brat Szumowskiego, a żona byłego wiceministra pośrednim udziałowcem, otrzymała w ostatnich latach z państwowych środków 209 mln.
Jeśli bralibyśmy pod uwagę zgromadzone oszczędności, które posłowie deklarują w swoich oświadczeniach majątkowych, Łukasz Szumowski byłby jednym z najbiedniejszych parlamentarzystów. Na początku kadencji w 2019 roku deklarował, że na koncie ma jedynie 1134 złotych. Po dwóch latach stan posiadania posła trochę się poprawił - odłożył 24,5 tys zł.
Jego oświadczenia majątkowe powinny być przyczynkiem do dyskusji nad tym, jak politycy wypełniają te kluczowe z punktu widzenia transparentności władzy dokumenty. W przypadku byłego ministra zdrowia mamy do czynienia z jawnym lekceważeniem obywateli. Były minister w jednym z wywiadów stwierdził, że jest dysgrafikiem. Ale w jego oświadczeniach umieszczonych na stronach Sejmu nie da się odczytać nawet liczb, nie mówiąc już o szczegółowym opisie majątku. Z naszych informacji wynika, że Szumowskiemu zwracali na to uwagę nawet najbliżsi współpracownicy, sugerując wypełnianie oświadczeń na komputerze. Były minister pozostał głuchy na ich sugestie.
Co udało nam się odczytać? Z ostatniego dokumentu złożonego w kwietniu 2021 r. dowiadujemy się, że Szumowski ma dwie działki, nie ma żadnych udziałów w spółkach, nie zasiada w żadnych fundacjach i stowarzyszeniach, więc nie ma z tego tytułu żadnych przychodów (chociaż z wpisu w KRS wynika, że Szumowski zasiada w radzie fundacji "Kresy w potrzebie – Polacy Polakom", która zresztą jest zarejestrowana u niego w domu). Były już poseł zarabiał za to w Sejmie, Ministerstwie Zdrowia oraz Narodowym Instytucie Kardiologii. Co ciekawe - Szumowski poinformował, że prowadzi praktykę lekarską, ale nie zarobił na tym ani złotówki. Były minister wpisał, że jest właścicielem trzech samochodów Toyoty Yaris z 2006 r. (potem prostował, że z 2008), innej Toyoty z 2005 r. oraz zabytkowego Mercedesa z 1959 r. Szumowski wpisał do oświadczenia też kredyt - ale nie podejmujemy się odszyfrowania kwoty wpisanej przez odchodzącego posła.
Rekordowa liczba zakażeń. Co powinien zrobić rząd? Prof. Pyrć komentuje
- Odejście Łukasza Szumowskiego z polityki nie zmienia faktu, że przez lata był jej częścią i pełnił odpowiedzialne funkcje - mówi Krzysztof Izdebski, prawnik i ekspert Obywatelskiego Forum Legislacji działającego przy Fundacji Batorego, współpracujący także z Open Spending EU Coalition.
- Opinia publiczna poznała go bliżej kiedy był ministrem zdrowia na początku pandemii i kojarzy go raczej z kwestią zakupów respiratorów czy brakiem przygotowania strategii niż skutecznym przeciwdziałaniem jej skutkom. Temat zarobków i źródeł utrzymania jego i jego rodziny również był w centrum zainteresowania opinii publicznej. To nie jest nic wyjątkowego w przypadku polityków. Mamy więc również prawo wiedzieć, z jakim stanem majątkowym Szumowski zakończył swoją karierę polityczną. Szczególnie, że rezygnacja teraz oznacza, że pan poseł nie będzie już składał oświadczenia majątkowego za zeszły rok - dodaje Izdebski.
JAK TUSK I MORAWIECKI - TEŻ PRZEPISAŁ MAJĄTEK NA ŻONĘ
Żeby ustalić rzeczywisty dokładny majątek Łukasza Szumowskiego i szczegółowo go wycenić sięgnęliśmy po dane z ksiąg wieczystych oraz krajowego rejestru sądowego. Latem 2020 r., na krótko przed tym, jak Szumowski przestał być ministrem zdrowia, serię artykułów politykowi poświęcił dziennik "Fakt". Dziennikarze ironicznie pisali, że "żona Szumowskiego zaprosiła go do siebie". Artykuły były ilustrowane zdjęciami z posiadłości rodzinnej Szumowskich na Suwalszczyźnie. Żartobliwy charakter tekstów wziął się stąd, że ówczesny minister tuż przed wejściem do polityki pozbył się większości majątku.
Cofnijmy się do 2016 r. Jesienią lekarz kardiolog z Instytutu Kardiologii w Aninie Łukasz Szumowski dostaje od Jarosława Gowina propozycję wejścia do rządu. Przyjmuje ją i 24 listopada 2016 r. doktor Szumowski staje się wiceministrem Szumowskim w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ale niemal miesiąc wcześniej, 26 października 2016 r. w kancelarii notarialnej w warszawskiej Starej Miłosnej pojawiają się Anna oraz Łukasz Szumowscy. Między małżonkami zostaje zawarta umowa darowizny: Anna dostaje od Łukasza willę w Aninie oraz posiadłość na Suwalszczyźnie.
Łukaszowi zostają dwie działki. W tamtym okresie Szumowski pozbywa się też udziałów w firmach. Udziały w spółkach Szumowskiego przejmuje żona, a część firm zostaje wkrótce zamknięta (obecne wyniki finansowe tych firm, w których udziały przejęła lub obecnie kontroluje Anna Szumowska opisujemy w dalszej części tekstu).
Szumowski pytany przez dziennikarzy o majątek żony początkowo odpowiedział "Faktowi", że namówi żonę, by ujawniła swój majątek. Nigdy do tego nie doszło. Z kolei dopytywany o tę kwestię w Polsacie odparł, że od 2008 r. ma rozdzielność majątkową z żoną. "Zarzuty są niepoważne, nie na miejscu, świadczą tylko i wyłącznie o ataku politycznym. Koincydencja ataków na mnie, na moją rodzinę, na brata, na żonę nie bierze się z niczego" - odparł w rozmowie z Bogdanem Rymanowskim.
Nie wiemy, jaką koincydencję miał na myśli Łukasz Szumowski, ale opisując jego majątek bierzemy pod uwagę zarówno stan posiadania jego, jak i jego małżonki. Anna Szumowska jest lekarzem anestezjologiem. Zarabia, jak zdradził w RMF jej mąż, około 6 tysięcy złotych. "Ale nie wiem dokładnie, bo mi się nie chwali" - stwierdził w rozmowie z Robertem Mazurkiem były minister zdrowia.
WILLA, SIEDLISKO, BAŁTYK
Zacznijmy od domu rodzinnego. Państwo Szumowscy mieszkają w okazałej willi w Aninie. Do Narodowego Instytutu Kardiologii świeżo mianowany dyrektor będzie mógł się udawać na piechotę - to jedynie 20 minut spacerem. Posiadłość liczy w sumie 3130 m kw., ale jest podzielona na dwie części. Ta z trzykondygnacyjnym domem na niewielkim wzniesieniu, o wielkości ok. 200 m kw należy do Anny Szumowskiej. Na naszą prośbę została wyceniona przez rzeczoznawcę - wartość 4 mln złotych.
Z kolei leżąca trochę niżej część działki (ale całość okala jedno ogrodzenie), na której stoi garaż, należy do Łukasza Szumowskiego. Rzeczoznawca wycenił 1240 m kw. na 750 tys. zł. Nieruchomość obciążona jest hipoteką w wysokości 1,67 mln złotych, wynikającą z kredytu, którego data spłaty mija w 2038 r.
W sumie posiadłość w Aninie jest warta 4,75 mln. Łukasz Szumowski otrzymał ją w 2008 r. jako darowiznę od swoich rodziców, którzy kupili tę nieruchomość w 1999 r. W 2016 r. działka została podzielona i część z domem trafiła do Anny Szumowskiej.
Jak wiemy już z publikacji "Faktu", na wakacje Szumowscy jeżdżą na Suwalszczyznę. Nie podajemy nazwy miejscowości, gdzie jest ulokowana ich posiadłość, bo wioska według oficjalnych danych nie liczy nawet 100 mieszkańców. Możemy jedynie zdradzić, że siedlisko byłego ministra zdrowia ulokowane jest w dolinie rzeki Szeszupy, a o rzut beretem znajduje się Jezioro Hańcza.
Posiadłość Szumowskich to sześć działek o łącznej wielkości 16,2 hektara. Jak wyliczył na naszą prośbę rzeczoznawca, składają się na nią łąki, lasy, grunty orne oraz grunty rolne zabudowane. A na nich z kolei stoi dom dwukondygnacyjny o wielkości ok. 122 m kw oraz budynki gospodarcze. W sumie siedlisko na Suwalszczyźnie rzeczoznawca wycenił na 2,73 mln złotych.
Szumowski kupował te działki w dwóch transakcjach: w marcu 2014 (za 570 tys. zł) oraz grudniu 2015 roku (transakcja opiewała na 120 tys. zł). W księgach wieczystych obu nieruchomości nie ma żadnych obciążeń hipotecznych, więc możemy przyjąć, że kupiono je za gotówkę. Całość Szumowski przekazał żonie w październiku 2016 r., czyli na miesiąc przed wejściem do rządu.
Pozostając w klimatach wakacyjnych przenosimy się nad Bałtyk. Tu Łukasz Szumowski ma jedyną, oprócz tej w Aninie, działkę zarejestrowaną na siebie. Znajduje się ona w miejscowości Karwieńskie Błota, 300 metrów od brzegu morza. Ale też 200 metrów od letniej rezydencji Mateusza Morawieckiego. W nadmorskich Dębkach premier ma 100-metrowy dom usytuowany blisko plaży.
Działka Szumowskiego ma 2600 m kw.m, jest niezabudowana i tworzy całość z działką o wielkości 2900 m kw., która należy do członka jego rodziny. Rzeczoznawca wycenił je odpowiednio na 650 i 720 tys. złotych. Szumowscy weszli w ich posiadanie na mocy umowy darowizny ze stycznia 2008 r. W księgach wieczystych brak informacji, kto ich obdarował. Wiemy jedynie, że umowę sporządzał ten sam notariusz, który kilka miesięcy później odpowiadał za umowę, którą darowizną rodzice przekazali Łukaszowi dom w Aninie.
W sumie nieruchomości Łukasza Szumowskiego oraz jego żony według wyceny rzeczoznawców są warte 8,08 mln złotych. Do tego dochodzą udziały w spółkach, które posiada Anna Szumowska.
ANNA I SPÓŁKI
Według Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych jako beneficjent występuje w ośmiu podmiotach. Według Krajowego Rejestru Sądowego żona byłego wiceministra jest wspólniczką w czterech podmiotach. Spróbujmy rozplątać tę pajęczynę powiązań.
Zacznijmy od firmy SI Assets sp. zoo. Szumowska ma w niej 30 proc. udziałów, a jej szwagier Marcin ma 70 proc. udziałów. Samo SI Assets sp.zoo. w 2020 r. przyniosło 725,5 zł straty, ale jej największym walorem jest 99,87 proc. udziałów w spółce Szumowski Investments sp. z o.o., która z kolei razem z Marcinem Szumowskim kontroluje 7,66 proc. akcji wspominanej już spółki OncoArendi Therapeutics SA, tej która otrzymała ponad 200 milionów ze środków publicznych.
OncoArendi Therapeutics SA jest notowana na warszawskiej giełdzie, musi więc składać regularne raporty. Dzięki temu wiemy, że Marcin Szumowski razem z Szumowski Investments sp. z o.o. posiadają 1,07 mln akcji OncoArendi Therapeutics, wartych według piątkowego kursu na GPW 39,7 milionów zł. A zatem, jeśli Szumowska ma 30 proc. spółki posiadającej akcje o takiej wartości, to możemy szacować, że ona sama kontroluje udziały warte aktualnie co najmniej 11,9 mln zł.
A jak wynika z dokumentów w KRS, sama Szumowski Investments sp. z o.o. przyniosła w 2020 r. 2,9 mln zysku.
Kolejna spółka kontrolowana pośrednio przez Annę Szumowską to SIA Management sp. z o.o. Według danych za 2020 r., przyniosła 96,7 tys. zysku.
Z kolei spółka Kardiosystem Przychodnia, w której Szumowska ma 55 proc. udziałów, w 2020 r. przyniosła 109,1 tys. zysku. Firma dostała też 210,3 tys. zł pomocy publicznej, w związku z pandemią COVID-19.
Kardiosystem Zabiegi, gdzie Szumowska ma 50 proc. udziałów, za 2020 r. wykazał 1,2 tys straty. A kontrolowana pośrednio przez Annę Szumowską spółka Kardiosystem Alpejska w 2020 r. przyniosła 42,6 tys zł. straty.
Z kolei na temat firmy Health2Organ, którą również pośrednio ma kontrolować Anna Szumowska, w ogólnodostępnych rejestrach znajdujemy jedynie informację, że spółka otrzymała w 2020 r. 840 tys. zł. z NCBiR.
Kontrolowana pośrednio przez Szumowską firma SZINV według danych w rejestrach, nie osiągnęła ani zysku ani straty.
Podsumowując - firmy należące lub kontrolowane przez Annę Szumowską według dostępnych danych w 2020 r. przyniosły 2,9 mln zł zysku, a sama Szumowska poprzez swoje udziały kontroluje udziały o wartości co najmniej 11,9 mln. w firmie notowanej na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.
RESPIRATORY, MASECZKI, DOTACJA
Szumowski budził ogromne zainteresowanie opinii publicznej nie tylko z powodu walki z pandemią. Gdy pełnił funkcję ministra zdrowia, głośno było o kilku sprawach z wielkimi pieniędzmi w tle. W kwietniu 2020 r., w środku pandemii, kierowane przez niego Ministerstwo Zdrowia podpisało z firmą-krzak umowę na dostawę ponad 1200 respiratorów za 200 milionów złotych. Handlarz okazał się niewiarygodny, respiratorów nie dostarczył, a państwo do dziś nie odzyskało ponad 50 milionów z tej transakcji zawartej pod okiem Szumowskiego.
Z kolei maseczki niespełniające wymogów medycznych, które MZ kupiło od instruktora narciarstwa i przyjaciela Szumowskiego, kosztowały budżet państwa ponad 5 milionów złotych. Śledztwo w obu tych sprawach zostało umorzone przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie.
Emocje budziły też pieniądze, które z publicznych środków otrzymały firmy związane z rodziną byłego ministra zdrowia. W grudniu 2021 r. "Gazeta Wyborcza" informowała, że spółka OncoArendi, której prezesem jest Marcin Szumowski, brat Łukasza, a część udziałów kontroluje żona Szumowskiego, otrzymała z Agencji Badań Medycznych dotację w wysokości 37 mln. złotych. Jak pisała w GW Judyta Watoła szefem ABM jest Radosław Sierpiński, niegdyś asystent prof. Łukasz Szumowskiego w Instytucie Kardiologii w Aninie. Kiedy Szumowski został ministrem zdrowia, natychmiast zatrudnił w resorcie Sierpińskiego jako swego doradcę.
Z kolei sama firma OncoArendi Therapeutics SA na naszą prośbę przesłała w grudniu zestawienie, jakie kwoty udało jej się pozyskać ze środków publicznych. Z zestawienia wynika, że w latach 2014-2021 było to 209,3 miliony złotych dla firmy brata Łukasza Szumowskiego. Tu zastrzeżenie - pieniądze te pochodziły ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które podlegało pod Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, gdzie Szumowski pracował od 2016 do 2018 r., ale jak zaznaczał nigdy "nie nadzorował NCBiR-u".
W piątek wieczorem rzecznik rządu Piotr Mueller przekazał w rozmowie z Polską Agencją Prasową, że Szumowski zrezygnuje z mandatu poselskiego. Wkrótce były minister zdrowia ma objąć funkcję dyrektora Narodowego Instytutu Kardiologii.
Łukasz Szumowski oraz Anna Szumowska nie odpowiedzieli do tej pory na pytania dotyczące ich majątku. Wciąż czekamy na odpowiedź.
Szymon Jadczak
szymon.jadczak@grupawp.pl