Polował z młotkiem. "Gdyby się nie ruszały, nie musiałbym zabijać"

Jakby dostał w pysk. Tuchlin dobrze zna to uczucie. „Śmierdziel”, „sikacz”, „strażak” - tak mówiły o nim dziewczyny, które prosił do tańca na zabawach w remizie. I śmiały się. Miał wtedy prawie 16 lat i wciąż moczył się w nocy, żadna nie chciała z nim tańczyć. Każdego ranka rodzice sprawdzali prześcieradło. Jeśli było mokre (a przeważnie było), dostawał „lekarstwo”: lanie pydą, czyli splecionymi rzemieniami. Sikał, więc go bili. Billi go, więc sikał. Na dziewczyny we wsi był wściekły. Potem na wszystkie inne. Jeszcze im pokaże, co potrafi.

Studentka, którą zaczepił, szybkim krokiem zmierza w kierunku przystanku na Alei Zwycięstwa. Jeszcze nie wie, że właśnie spotkała przyszłego „Skorpiona”. Jednego z najbrutalniejszych seryjnych morderców w Polsce, który w ciągu kolejnych ośmiu lat zabije i wykorzysta seksualnie 9 kobiet, a 11 poważnie okaleczy.

Czego się pani boi?

Pierwsze trzy ofiary Tuchlina przeżywają napad. Przypadkiem, bo zabójca dopiero uczy się swojego krwawego rzemiosła. Łatwo się płoszy, zwleka z pierwszym ciosem, nie wie, jak go zadać, atakuje w mieście, próbuje najpierw zagadywać upatrzone kobiety. Później zmieni taktykę, stanie się szybki, sprytny, bezwzględny i niezauważony. Na razie mamy zimny, październikowy dzień 1975 roku, godzinę 20.00, a Paweł Tuchlin wie tylko, że musi wreszcie zrealizować chorą seksualną fantazję, która nie daje mu spokoju. 21-letnia Danuta przemierzająca właśnie skwer sąsiadujący z peronem PKP na gdańskiej Oruni, nadaje się do tego idealnie. Jest ładną, zgrabną dziewczyną, ale to dla oprawcy sprawa drugorzędna. Najważniejsze, że jest sama, a warunki wydają się sprzyjające.

Tuchlin wówczas stawiał pierwsze kroki w swej zbrodniczej działalności, z każdym kolejnym przestępstwem „oswajał się” – mówi Adrian Wrocławski, adwokat prowadzący zajęcia z kryminalistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.

Skorpion łapie Danutę za ramię i pyta, czy ma zapałki. Dziewczyna nie reaguje, idzie dalej. Po chwili jednak upada twarzą na ścieżkę, kilka razy uderzona przez Tuchlina młotkiem w tył głowy. Udaje mu się zaciągnąć ją w krzaki, ale później wszystko idzie nie po jego myśli. Zauważa brak młotka, który musiał wypaść na ścieżkę, wraca po niego, w tym czasie ktoś nadchodzi. Skorpion musi uciekać.

Po dwóch miesiącach atakuje ponownie w tej samej okolicy, jednak i tym razem nie zaspokoi swojej żądzy. Po ogłuszeniu młotkiem, zdąży zawlec 26-letnią pielęgniarkę Mirosławę za ogrodzenie jednego z domów i zsunąć jej spodnie. Ucieka, gdy zauważa zapalone światło i ruchy za firanką jednego z okien. Zabiera ofierze torebkę, co potem stanie się nieodłącznym elementem jego ataków. Mirce życie ratuje czapka z futra lisa, która amortyzuje uderzenia młotkiem.

Po odzyskaniu przytomności, zakrwawiona, brudna, z rozbitą głową i poszarpanym ubraniem dobija się do drzwi sąsiadów (Tuchlin dopadł ją przy samym domu). Prosi, by ją wpuścili i pozwolili się umyć. Nie chce w takim stanie pokazać się matce.

Kolejna kobieta, upatrzona przez Tuchlina miesiąc później na gdańskich Siedlcach, zaskakuje go. Słysząc za sobą coraz wyraźniejsze kroki, odwraca się i oświetla jego twarz latarką. Widzi gotową do ciosu dłoń, w której mężczyzna trzyma młotek.

- Czego się pani boi? - pyta zdezorientowany mężczyzna, mija ją i znika w mroku. Nie musi długo czekać na kolejną okazję. Jest nią 19-letnia Jadwiga, „Mała”, wracająca do domu z potańcówki w „Rudym Kocie”. Uderza ją młotkiem w tył głowy, wlecze w osłonięte miejsce, zdąży jeszcze rozpiąć jej spodnie, gdy po raz kolejny spłoszą go kroki przypadkowego przechodnia. To ratuje Jadwidze życie. Cudem, bo na miejscu zbrodni funkcjonariusze milicji znajdują odłamki czaszki wielkości dłoni.

Tego się nigdy nie liczy, ręka sama lata - powie kilka lat później Tuchlin, zapytany na wizji lokalnej o liczbę zadanych ciosów.

Biegli policzyli, że zwykle było ich od 5 do 20. Jadwigę uderzył 11 razy.

Chodź się popieścić

Ataki Tuchlina ustają po tym zdarzeniu na trzy lata. Jak się później okaże, odsiaduje w tym czasie wyroki za kradzieże, nie niepokojony najmniejszymi podejrzeniami o dokonanie znacznie gorszych czynów.

Po wyjściu z zakładu karnego, gdzie prawdopodobnie przemyślał swoje działanie, rozpoczyna się faza, którą dr Jerzy Wnorowski nazwał „Apogeum”, trwająca od 1979 do 1980 – wyjaśnia Adrian Wrocławski. - Cechowała się ona spokojem, rozważnością, uwagą, brutalną precyzją i dokładnością. Wówczas jego działanie pochłonęło życie sześciu kobiet w jednym zbrodniczym ciągu.

Pierwszą ofiarą śmiertelną jest Irena, 18-letnia pielęgniarka. Wracając z kuzynką z kawiarni, słyszy trzask łamanej gałęzi dochodzący z zagajnika. Dziewczęta ignoruja odgłos i wkrótce, na nieszczęście Irki, rozdzielają się. Skorpion śledzi je z odległości 100 metrów. Na drodze w Niestępowie obnaża się przed Ireną i wypowiada zdanie, które padnie z jego ust jeszcze wiele razy: „Chodź, będziemy się pieścić”. Pieszczoty oferowane przez Tuchlina to kilkanaście ciosów młotkiem w głowę, wleczenie do rowu i zdzieranie dolnej części garderoby. On sam zadowala się wreszcie w taki sposób, o który mu zawsze chodziło: dotyka narządów płciowych kobiety i onanizuje się. To mu wystarczy - do penetracji nigdy nie dochodzi.

Jak ja sobie tak pogrzebałem, to przez dwa dni rąk nie myłem, tylko wąchałem – powie potem podinspektorowi Stefanowi Chrzanowskiemu, szefowi grupy „Skorpion”, która przez lata usiłowała wytropić mordercę kobiet.

Pech, przypadek i ludzkie niedbalstwo decydują o tym, że pierwsze zabójstwo nie jest również ostatnim. Tuchlin, uciekając z miejsca zdarzenia, gubi narzędzie zbrodni – owinięty bandażem młotek. Są na nim wyryte litery ZNTK. To Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, w których morderca pracuje. Nie ma go jednak na liście pracowników pobierających narzędzia. Osoba sporządzająca wykaz nie wpisała jego nazwiska. Skorpion może grasować dalej.

30-letnią Anastazję, która wcześniej pokłóciła się z mężem, atakuje i zabija na Zakoniczynie. Alicja ze Skowarcza, wracajaca z pracy do męża i dziecka, zostanie znaleziona dopiero pod dwóch dniach: półnaga, w śniegu, z rozrzuconymi nogami i twarzą zastygłą w przerażeniu. 22-letnią Cecylię, księgową z Radziejowa, Skorpion dopada na 10 dni przed jej ślubem. Dziewczyna wysiada z autobusu w Lubikach i spieszy się na ostatnią przymiarkę sukni ślubnej, a potem do narzeczonego, który czeka na nią w domu. Nigdy już tam nie dotrze. Tuchlin zabija ją w lesie, a potem dokonuje swoich „pieszczot”. Z siatki, którą niosła dziewczyna, wysypują się zakupy: bułka paryska, wędlina, śliwki i ciastka, tzw. „Katarzynki”. Tuchlin posilia się nimi nad ciałem umierającej. Taki koszmarny posiłek jeszcze kiedyś powtórzy.

- Zimno dziś, prawda? – zaczepia w listopadzie 22-letnią Grażynę, pracownicę domu dziecka, zmierzającą do Kamionki k. Malborka, gdzie mieszkają jej rodzice.
- Rzeczywiście, niezbyt ciepło - odpowiada zaniepokojona dziewczyna i próbuje iść dalej.
- Jednak nie za zimno, żeby się popieścić.

Na ucieczkę nie ma już szans. Dziewczyna otrzymuje siedem ciosów prętem - tym razem Skorpion wyruszył na polowanie bez młotka. Zanim 1980 rok dobiegnie końca, zabije jeszcze raz: Wandę, matkę ośmiolatka, która o 5.00 nad ranem wyrusza do pracy w sklepie spożywczym przy ul. Kartuskiej w Gdańsku i wpada prosto w ręce Skorpiona.

Chciałem je tylko unieruchomić

Skuteczność tych ataków i poczucie bezkarności spowodowało dalszą ewolucję sprawcy i zaowocowało wyodrębnieniem fazy trzeciej, „nonszalanckiej” - tłumaczy Adrian Wrocławski. - Trwała ona od 1981 do 1983 roku, kiedy Tuchlin działał wyjątkowo zuchwale, nieostrożnie, zaczął dokonywać ataków w dzień, często w odstępie kilku dni. Wówczas zamordował trzy kobiety, ale też w siedmiu przypadkach miały one szczęście ujść z życiem.

Genowefę napada latem, w biały dzień i dotkliwie rani prętem (kobieta jakimś cudem uchodzi z życiem). W Krystynę i w Bogumiłę wjeżdża… skradzionym żukiem - im również udaje się uniknąć śmierci. Tyle szczęścia nie ma 19-letnia Halina, którą Skorpion atakuje w Kokoszkach. Znaleziona w krzakach 14 listopada 1981 roku i przewieziona do szpitala w Gdańsku kona jeszcze przez cztery doby. W dniu napadu miała wyprawić swoje urodziny.

Jedną z najbrutalniejszych i najgłośniejszych zbrodni Tuchlina jest zabójstwo 24-letniej Bożeny w Skarszewach. Dziewczyna kończy pracę o 20.30 i spieszy się do domu - ma liczne rodzeństwo, po śmierci ojca pomaga matce jak może. Skorpion uderza ją w głowę na chodniku, przeciąga przez jezdnię na drugą stronę i wraca jeszcze po torebkę, która wypadła Bożenie z ręki. W tym czasie dziewczyna odzyskuje przytomność, próbuje wstać. Oprawca zadaje jej kolejne ciosy i przerzuca przez murek, za którym zaczyna zdzierać z niej ubranie. Bożena próbuje się opierać, bełkocze, spadają więc na nią kolejne ciosy rozwścieczonego już zabójcy.

Chciałem je tylko unieruchomić - powie śledczym Paweł Tuchlin. - Gdyby się nie ruszały, nie musiałbym zabijać.

Gdy oddala się od niej w stronę ulicy i ogląda za siebie, dziewczyna jeszcze się rusza. Od godziny 21.00 do północy kilka, a może nawet kilkanaście osób przechodzących nieopodal i mieszkających w okolicznych blokach słyszy dobiegające zza murku jęki Bożeny: „Mamo, mamusiu”. Tego wieczoru hucznie obchodzone są w wielu domach imieniny Marii. Ofiarę Skorpiona znajduje w końcu przed pierwszą w nocy trzech mężczyzn, którzy wychodzą z imprezy po alkohol. Jest już za późno. W momencie przyjazdu karetki Bożena nie żyje.

Pamiętam jak robiliśmy wizję w Skarszewach - wspomni po wielu latach od tego zdarzenia podinsp. Stefan Chrzanowski. - Gdyby nie było zabezpieczenia milicyjnego, to doszłoby do samosądu. W klika osób nie dalibyśmy rady go uchronić.

Fetyszysta

Paweł Tuchlin był zdziwiony, że zabił tyle kobiet. Już w areszcie domagał się ich nazwisk i adresów, chciał do nich napisać i dowiedzieć się, czy to wszystko, co mu zarzucają, to prawda. Widział w dzieciństwie, jak ogłusza się świnie. Siły ciosów młotkiem, które zadawał kobietom, nie kontrolował. Twierdził, że oddychały, gdy je zostawiał.

Po osiągnięciu wytrysku ubierałem się, przeglądałem torebkę kobiety i zabierałem pieniądze, biżuterię, jedzenie. Przedmioty te miałem w domu, bawiłem się nimi albo dawałem żonie. Kiedy taka kobieta doszła do siebie i stwierdziła ich brak, to na pewno się martwiła. Ta myśl cieszyła mnie, ale nie wiem dlaczego - pisze w trakcie pobytu w areszcie.

Oprócz pieniędzy, obrączek, zegarków, zdarzało mu się również zabrać wycięte z majtek skrawki materiału. Używał ich później jako chusteczek do nosa. Badania psychiatryczne potwierdziły, że u Tuchlina z biegiem lat wykształciła się parafilia. Najpierw był podglądaczem, potem ekshibicjonistą, wykształcił najprostsze formy kontaktu z kobietami, jak obnażanie się czy łapanie ich za krocze. Interesowały go przede wszystkim ich narządy rodne i seks oralny. Nie miał innego pomysłu na przekonanie kobiety do „pieszczot” niż ogłuszenie jej młotkiem.

Co ciekawe, Skorpion był zbrodniczym alter ego zwykłego, niczym niewyróżniającego się mężczyzny. Paweł Tuchlin wiódł przeciętny żywot, sąsiedzi byli zdziwieni, że ten spokojny, nieśmiały człowiek dopuścił się takich czynów. Był dwuktornie żonaty. Obie kobiety twierdziły, że pożycie seksualne układało się normalnie. Co prawda czasem potrafił zachować się dziwnie, np. wyjść z domu w trakcie rozmowy albo nie reagować na pytania. Czasem uderzyć żonę. Ale który chłop tego nie robił? On sam nie był specjalnie szczęśliwy w małżeństwie: żony nie chciały uprawiać miłości francuskiej, a pierwsza w dodatku nie sprzątała w mieszkaniu i podobno go zdradzała. Wydaje się, że głębsze uczucia żywił jedynie w stosunku do synka (miał dwoje dzieci). Przed wykonaniem wyroku pojechał się z nim pożegnać i długo tulił w ramionach. Jednak nawet myśl o dziecku nie powstrzymała go wcześniej przed dokonywaniem okrutnych zbrodni. Liczyło się jedynie zaspokojenie potrzeb.

Pogoda była jego wspólnikiem

Paweł Tuchlin wyruszał na polowanie, gdy zmieniała się pogoda, a ciśnienie spadało. Stąd jedna z teorii, że ten groźny zabójca był baropatą. On sam mówił później, że zanim zaatakował, przez cały dzień odczuwał dziwny niepokój, podniecenie, którego nie potrafił i raczej nie chciał powstrzymać. Brał młotek, obwiązywał go bandażem, aby stal nie ziębiła ciała i chował za pasek. Znał na pamięć rozkłady jazdy, najdogodniejsze połączenia. Czasem godzinami jeździł po okolicy, zanim znalazł odpowiednią dziewczynę. I okazję, bo choć jego ofiarami padały zwykle młode, ładne i szczupłe kobiety, uroda nie była najważniejszym kryterium. Czasem wysiadał za którąś tylko dlatego, że w okolicy nie było nikogo, a ona szła sama.

Ale warunki pogodowe sprzyjały zbrodniom Tuchlina również z innych względów. Mgła, która była częstym świadkiem jego przestępstw, ograniczała widoczność i pozwalała na szybkie, niezauważone opuszczenie miejsca zbrodni. Nie bez powodu atakował o świcie lub po zmroku. Deszcz, wiatr i śnieg wielokrotnie zniszczyły ślady, które po sobie zostawiał, skutecznie komplikując milicjantom dochodzenie. Gdy przybywali na miejsce, trudno było znaleźć jakikolwiek dowód.

Podpis zabójcy

Jak to możliwe, że przez siedem lat pozostał nieuchwytny? Przez cały ten czas, mimo że atakował w ten sam sposób, nikt nie połączył zabójstw kobiet z jednym sprawcą. Dziś wydaje się to nieprawdopodobne.

O nieuchwytności Skorpiona zaważyła i niedoskonałość technik wykrywczych i często czysty pech - mówi mec. Adrian Wrocławski. - Ale Tuchlin był również przebiegłym człowiekiem. Nie zostawiał wielu śladów. Pozostawała jedynie inwigilacja różnych środowisk, która była przeprowadzana bardzo dokładnie, a mimo to nie udawało się go namierzyć.

Mec. Wrocławski tłumaczy, że przez swoje „rozpasanie” w ostatniej fazie morderczej działalności Skorpion zaczął pozostawiać na miejscach ataków konkretne i wartościowe ślady. Ostatecznie udało się powiązać je ze sobą. Bezpośrednią przyczyną, która wepchnęła go w ręce milicji nie było zabójstwo, ale… kradzież świń. Załadował je do żuka, którym przewoził później jedną z ofiar. Leśna droga była zabłocona, samochód utknął, Skorpion musiał uciekać pieszo. W porzuconym aucie znaleziono ślady świnskiego kału. Funkcjonariusze nie mieli jeszcze stuprocentowej pewności, że mordercą jest Tuchlin, ale krąg podejrzanych zawężał się. Pojechali po niego 31 maja 1983 roku pod pozorem wyjaśnienia kradzieży, w chlewie znaleźli skradzione prosiaki. Gdy skuli go w kajdanki, zaczął drżeć. Wiedział, że to koniec.

Modus operandi, czyli ekspertyza dotycząca sposobu działania zabójcy po raz pierwszy w polskiej kryminalistyce została uznana jako dowód w sprawie. Fakt, że morderca atakuje o określonej porze, używa konkretnego narzędzia, zadaje ciosy w tył głowy, rozbiera ofiary i okrada je, zabiera swoje „trofea”. To wszystko zauważył, uporządkował i przypisał do jednej osoby dr Jerzy Wnorowski z Wydziału Prawa Uniwersytetu Gdańskiego.

Przydało się to zwłaszcza w przypadku pierwszych przestępstw Tuchlina, które były bardzo słabo udokumentowane dowodowo - mówi Adrian Wrocławski. - W pierwszej fazie jego działalności udało się zabezpieczyć tylko włosy, ale trzeba pamiętać, że w tamtych czasach nie stosowano analizy DNA. Zresztą w całej sprawie Tuchlina nie było jednego koronnego dowodu.

Michał Pruski i Zbigniew Żukowski, dziennikarze „Głosu Wybrzeża”, którzy dostali „sprawę Skorpiona” na wyłączność, wspominali później, że zapytali go, co by zrobił, gdyby udało mu się wyjść na wolność. „Zapolowałbym” – miał odpowiedzieć.

Biegli stwierdzili, że Paweł Tuchlin był poczytalny, gdy dokonywał zbrodni i może odpowiadać za nie przed sądem. Sąd zdecydował, że taki człowiek jak on może podlegać tylko jednej karze – trwałej eliminacji ze społeczeństwa. Był przedostatnim skazanym w Polsce, na którym wykonano karę śmierci. Paweł Tuchlin został powieszony 25 maja 1987 roku. Jeden z obrońców Tuchlina (miał ich aż trzech), mec. Marek Maj, mówił później, powołując się na wiarygodne źródło, że przed zamknięciem wieka trumny grabarze oddali do niej mocz.

Choć proces Skorpiona był burzliwy: morderca m.in. wycofał swoje zeznania, twierdził, że to nie on zabijał, w końcu nie przyznał się do dwóch zarzucanych mu zbrodni, prosił nawet o operację zmiany płci, nie ma osoby, która mogłaby potwierdzić, że przez chwilę żałował tego, co robił.

Przed wizjami lokalnymi, jeszcze w areszcie musieli dawać mu środki uspokajające, tak bardzo podniecały go same wspomnienia dokonanych morderstw – mówi Michał Pruski. – W rolę ofiar wcielała się pozorantka z milicji, drobna dziewczyna. Na wszelki wypadek Tuchlin dostawał młotek zrobiony ze styropianu.